Латински-Лекција 9
Неправилни глаголи
[уреди]Неправилните глаголи не стојат во никоја особена коњугација. Тие се коњугираат, но не на некој предвидлив начин. Еден примр за веков неправилен глагол е ,,esse". Постојат уште неколку други кои тука се дадени во сегашно време, актив.
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | ire | оди |
| Еднина | ||
| Наредбено: | ||
| Множина | ||
| Наредбено | ite | одете! |
| 1-во лице: | imus | Ние одиме |
| 2-ро лице: | itis | Вие одете |
| 3-то лице: | eunt | Тие go |
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | esse | да се биде |
| Еднина | ||
| Наредбено: | es | Биди! |
| 1-во лице: | sum | Јас сум |
| 2-ро лице: | es | Ти си |
| 3-то лице: | est | Тој е |
| Множина | ||
| Наредбено: | este | Бидете! |
| 1-во лице: | sumus | Ние сме |
| 2-ро лице: | estis | Вие сте |
| 3-то лице: | sunt | Тие are |
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | fieri | да стане |
| Еднина | ||
| Наредбено: | fi | Стани! |
| 1-во лице: | fio | Јас станувам |
| 2-ро лице: | fis | Ти стануваш |
| 3-то лице: | fit | Тој станува |
| Множина | ||
| Наредбено | fite | Станете! |
| 1-во лице: | fimus | Стануваме |
| 2-ро лице: | fitis | Станувате |
| 3-то лице: | fiunt | Тие become |
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | malle | претпочита |
| Еднина | ||
| Наредбено: | (нема) | Претпочитај! |
| 1-во лице: | malo | Јас претпочитам |
| 2-ро лице: | mavis | Ти претпочиташ |
| 3-то лице: | mavult | Тој претпочита |
| Множина | ||
| Наредбено | (нема) | Претпочитајте! |
| 1-во лице: | malumus | Ние претпочитаме |
| 2-ро лице: | mavultis | Вие претпочитате |
| 3-то лице: | malunt | Тие prefer |
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | nolle | да се биде безволен |
| Еднина | ||
| Наредбено: | noli | Немој! |
| 1-во лице: | nolo | Јас сум безволен |
| 2-ро лице: | non vis | Ти си безволен |
| 3-то лице: | non vult | Тој е безволен |
| Множина | ||
| Наредбено | nolite | Немојте! |
| 1-во лице: | nolumus | Ние сме безволни |
| 2-ро лице: | non vultis | Вие сте безволни |
| 3-то лице: | nolunt | Тие се безволни |
| Форма | Латински | Македонски |
| Инфинитив: | velle | посакува |
| Еднина | ||
| Наредбено: | (нема) | Посакувај! |
| 1-во лице: | volo | Јас Посакувам |
| 2-ро лице: | vis | Ти посакуваш |
| 3-то лице: | vult | Тој посакува |
| Множина | ||
| Наредбено | (нема) | Посакувајте! |
| 1-во лице: | volumus | Ние посакуваме |
| 2-ро лице: | vultis | Вие посакувајте |
| 3-то лице: | volunt | Тие посакуваат |
| Форма | Латински | Македонски |
| Наредбено: | ferre* | носи |
| Еднина | ||
| Наредбено: | fer | Носи! |
| 1-во лице: | fero | Јас носам |
| 2-ро лице: | fers | Ти носиш |
| 3-то лице: | fert | Тој носи |
| Множина | ||
| Наредбено | ferte! | Носете! |
| 1-во лице: | ferimus | Ние носиме |
| 2-ро лице: | fertis | Вие носите |
| 3-то лице: | ferunt | Тие носат |
| Понекогаш ferre Се смета за глагол од 3-та коњугација со ,,o"-основа. Ferre е неправилен глагол од практични причини . | ||
Вежба 1
[уреди]1. Препишете ја таблицава и бреведете.
Преведете ги следниве реченици:
1. fero portam. 2. fers portam 3. fert portam 4. ferimus portam 5. fertis portam 6. ferunt portam 7. sum bonus 8. es bonus 9. est bonus 10. sumus boni 11. estis boni 12. sunt boni 13. este boni! 14. noli currare!
Одговорете ги следниве прашања:
15. Што имаат заедничко правилните и неправилните глаголи? 16. Зошто употребуваме ,,boni" во прашање бр. 10, 11, и 12, но ,,bonus" во прашање бр. 7, 8 и 9?
Вежба 2
[уреди]Вежби:
1. Деклинирајте ги следниве пет именки во еднина и множина во пет падежи (нминатив, акузатив, генитив, датив, аблатив):
| Еднина | |||||||
| Номинатив | nauta | atrium | servus | dictator | rex | cornu | dies |
| Акузатив | |||||||
| Генитив | |||||||
| Датив | |||||||
| Аблатив | |||||||
| Множина | |||||||
| Номинатив | |||||||
| Акузатив | |||||||
| Генитив | |||||||
| Датив | |||||||
| Аблатив | |||||||
2. Коњугирајте го глаголот ,,servare" во еднина и множина во сите три лица.
3. Коњугирајте го глаголот ,,servare" во еднина и множина во сите три лица.
4. Преведете:
Нота Бене: Често во латинскиот јазик се употребува сегашно време за т.н. ,,живописно минато". Би било соодветно да го преведете следниов пасус во минато време.
Вокабулар:
heri: вчера
taberna (1-ва деклинација, ж.): таверна, продавница
ad (+ акузатив): кон, кај
solea (1-ва деклинација, ж.): сандала
sic: и така
solus -a -um, сам (solum во овој случај функционира како прилог и го модифицира глаголот)
casa, -ae: куќа, колиба
quod: бидејќи
sto, stare: стои
Heri, ad tabernam eo. In taberna sunt tres res quarum amo duo solas et unam mesam. Habeo tres denarios, sic ego emeo mesam solum quod sum non divinitas. Hodie, mesa est in casa mea. Stat in triclinium.